بررسی اثر ویتامین a بر حرکت ارتودنتیک دندان در موش صحرایی نر

بررسی اثر ویتامین a بر حرکت ارتودنتیک دندان در موش صحرایی نر دکتر احمد سوداگر*- دکتر محمدحسین قهرمانی** - دکتر پوریا مطهری*** - دکتر سمیر زاهد پاشا**** *- استادیار گروه آموزشی ارتودنسی دانشکده و مرکز تحقیقات دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. **- دانشیار گروه آموزشی سم شناسی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران. ***- استادیار گروه آموزشی آسیب شناسی دهان و فک و صورت دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. ****- دندانپزشک. چکیده زمینه و هدف: تجویز ویتامین a اضافی تأثیر عمیقی در استخوان دارد. این ویتامین می تواند سبب القای تحلیل استخوان از طریق تحریک ساخت استئوکلاست های بالغ از سلول های پیش ساز و همچنین سبب پیشرفت بلوغ سلول های رده استئوبلاستی شود. هدف از این مطالعه بررسی اثر ویتامین a بر حرکت ارتودنتیک دندان در موش صحرایی نر (rat) می باشد. روش بررسی: در این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی (clinical trial) از هشتاد موش صحرایی نر با وزن 200-250 گرم استفاده شده که به هشت گروه مساوی تقسیم گردیدند. نیروی ارتودنسی اولیه ایی معادل شصت گرم بر مولر اول در تمام گروهها اعمال گردید. شش دوز مختلف ویتامین a تهیه شد. دو گروه کنترل یکی بدون تزریق و دیگری با تزریق روغن زیتون به عنوان حلال فیزیولوژیک در نظر گرفته شدند. پنج موش را هم به عنوان normal base در نظر گرفتند که نه اپلاینسی بر آنها سوار شده بود و نه تزریقی دریافت می کردند. آنها بعداً در ارزیابیهای هیستولوژیک مورد مقایسه قرار گرفتند. شش گروه دیگر روزانه دوزهای مختلف ویتامین a که شامل دویست و پنجاه، پانصد، هفتصدوپنجاه، هزار، هزار و هفتصد و پنجاه و دو هزار و پانصد iu/kg (واحد بین المللی بر کیلوگرم)بود را به صورت داخل صفاقی دریافت می کردند. حرکت ارتودنتیک دندان در ابتدا و انتهای دوره مطالعه (روز چهاردهم) اندازه گیری شد. در انتها نمونه خون از قلب گرفته و سطح سرمی آلکالین فسفاتاز سنجیده شد. بعد از کشتن حیوانات، مقطع ماگزیلا جهت رنگ آمیزی h&e; آماده شد. اطلاعات توصیفی آماری با استفاده از نرم افزار spss ویرایش 11 ثبت و به صورت میانگین ± انحراف معیار داده شد. اختلاف بین گروهها با آزمون one way anova و به دنبال آن یک آزمون kruskal-wallis، tukey و chi-square بررسی گردید. یافته ها: در بین هشت گروه، گروه iu/kg250 حداقل حرکت دندانی و گروه iu/kg2500 بیشترین میزان حرکت دندانی را نشان داد. حرکت در گروههای کنترل از اکثر گروههای درمان شده با ویتامین a بیشتر بود اما در حرکت دندانی بین گروههای مختلف اختلاف معنی داری دیده نشد. اگر چه تعداد مختلف استئوکلاست ها در گروههای مختلف دیده شد اما تفاوت معنی داری در تعداد استئوکلاست بین گروههای مختلف در نواحی متفاوت دیده نشد. قاعده مشخصی برای حضور لاکوناها در سطح ریشه و همچنین ارتباطی بین طول و عمق لاکوناها با دوزهای متفاوت ویتامین a وجود نداشت. تحلیل ریشه در نواحی مختلف ریشه رخ داده و ارتباطی با مقادیر مختلف ویتامین a نداشت. ارزیابی سطح سرمی آلکالین فسفاتاز اختلاف معنی داری بین گروههای تحت درمان با مقادیر مختلف ویتامین a و گروههای کنترل نشان نداد. نتیجه گیری: براساس نتایج مطالعه، ویتامین a علی رغم تأثیرات گزارش شده بر استخوان، ریمودلینگ استخوان آلوئولار و حرکت ارتودنتیک دندان را افزایش نداد. کلید واژه ها: حرکت ارتودنتیک دندان – ویتامین a – ریمودلینگ استخوان وصول مقاله: 19/6/1385 اصلاح نهایی: 21/4/1386 پذیرش مقاله: 12/8/1386 نویسنده مسئول: گروه آموزشی ارتودنسی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران e.mail:[email protected]